یادداشت

در رثای شهدا؛شهادت، مرگی آگاهانه و با اختیار

رحیم آذرشین فام/یاور علمی دانشگاه مراغه

 در فرهنگ قرآنی، آیات این کتاب آسمانی از مرگ، تعبیر به توفّی کرده است.  نمونه ای از این آیات، آیه ۴۲ سوره مبارکه زمر هست که می فرماید: اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا
در مقابل، برای شهادت، واژه شراء به معنی خریداری کردن ذکر شده است. آیه ۱۱۱ سوره مبارکه توبه اوج زیبای این تعبیر است که به لحاظ لفظی و معنوی در زیبایی و بلاغت تام و کمال است: إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَىٰ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ
در توفّی و مرگ طبیعی، ملک الموت جان آدمی را می ستاند و این ستاندن، یک سویه است یعنی انسانی که در حالت موت است و لحظه ای بعد، روح و جانش به طور تام و کامل قبض می شود، اختیاری از خود ندارد و در این رهگذر ستانده شدن، چیزی نمی گیرد.
اما شهادت، داد و ستد است. یعنی هر دو سوی آن، ستاندن است. خداوند متعال جان بنده اش را می ستاند و بنده ای که مفتخر به شهادت شده، بهشت خدا را می ستاند. 
شهادت، امری است اختیاری. انسانی که مفتخر به شهادت می شود، با اختیار خود مسیری را در زندگیش انتخاب می کند که خداوند متعال، مشتری او می شود. در بازار، جنس خوب و مرغوب را در ویترین، عرضه می کنند تا خریدار به سوی آن سوق داده شود. اصلاً چه بسا در زبان عربی، به همین خاطر باشد که بازار را سوق نامیده اند.
مرگ، عصاره زندگی است. هر کس همان گونه که می اندیشد، زندگی می کند و هر طور که زندگی می کند، می میرد. لحظه مرگ، خلاصه زندگی انسان است که در کمتر از چشم برهم زدنی ستانده می شود. 
به راستی، شهید چگونه زندگی می کند که نوع مرگ خود را خود رقم می زند که خداوند متعال مشتری وجود او می شود؟ 
خداوند متعال جان او را می خرد و بهایی که برایش می پردازد، بهشت جاودان و ابدی است.
این جمله از سردار شهیدمان حاج قاسم پرافتخار، عصاره کلام برای پاسخ این سوال است، آنجا که گفت : "شرط شهید شدن، شهید بودن است."
شهادت یک اتفاق لحظه ای در یک حادثه نیست. شهید شدن، مسیری است به امتداد حیات انسان. آن کس که شهید می شود، شهید زیسته است و خود را سالها آماده معامله ای شیرین با پروردگار خودش کرده است.
این پرسش را باید از خود بپرسیم که خداوند متعال، مشتری جانِ که می شود؟ برای عرضه ی جانِ خود که بهایش بهشت است، چه باید کرد؟

شهدای حوادث اخیر را ببینیم. از سردار هفتاد ساله سپاه تا کودک شش ماهه. چه تقارن و تصادفی زیبا با ماه محرم که در کاروان عاشقان ابی عبدالله الحسین علیه السلام نیز، فهرست شهدایش از حبیب بن مظاهر کهنسال تا علی اصغر شش ماهه شیرخوار گلگون است.

این کلام سردار شهیدمان همیشه گوش مان را نوازش می دهد: 
" ما ملت شهادتیم. ما ملت امام حسینیم." 
ملتی که شهادت دارد، اسارت ندارد.
ملتی که گوشت و پوست و خونش با فرهنگ حسینی علیه السلام و حماسه زینبی سلام الله علیها عجین گشته، شکست ناپذیر است.

سلام و صلوات به پیشگاه سرور شهیدان عالم حضرت ابا عبدالله و درود بی پایان به روح همه شهدا و آزادگان.....